تابحال در هنگام حركت دادن شانه دچار درد، صداي تق يا قژ و يا گرفتگي و خشكي شده ايد؟ شانه از مفاصل پرتحرك و آسيب پذير بدن مي باشد و همواره دچار آسيب هاي متفاوتي مي شود. هركدام از آسيب هاي شانه باعث ايجاد اختلال در نواحي مختلف بدن از جمله ترقوه، دست و... مي شوند. نگران نباشيد، اكثر مشكلات و بيماري هاي مربوط به شانه با انجام تكنيك هاي خاص فيزيوتراپي و تمرينات ورزشي بهبود يافته و درمان مي شوند.
آسيب هاي شانه
شانه به دليل ناپايداري، دچار مشكلات و آسيب هاي بسياري مي شود. بعضي از اين مشكلات از جمله تومور، عفونت و مشكلات عصبي رايج نبوده و كمتر اتفاق مي افتند. آسيب هاي رايج شانه عبارتند از:
- بورسيت : بورس‌ها يا كيسه‌هاي كوچك مفصل، مانند ضربه‌گير ميان استخوان‌ها و بافت‌هاي نرم مفصل شانه قرار گرفته و به كاهش اصطكاك بين عضلات و استخوان‌ها در هنگام حركت آن ها كمك مي‌كنند. بورسيت معمولا با عارضه تاندونيت روتاتور كاف همراه مي باشد.
- تاندونيت : تاندون مانند يك طناب محكم عضله را به استخوان متصل كرده و مي تواند دچار آسيب شود. تاندونيت يا التهاب تاندون ها به چند دسته تقسيم مي شوند:
- تاندونيت وخيم: پرتاب كردن مكرر و بيش از حد توپ و انجام فعاليت‌هاي كاري (شغل و فعاليت هاي روزانه) يا ورزشي مي تواند باعث بروز تاندونيت وخيم شوند.
- تاندونيت مزمن: آرتروز و يا فرسايش تدريجي با افزايش سن فرد، موجب بروز تاندونيت هاي مزمن مي شوند.
- پارگي تاندون ها: اين عارضه به صورت جزيي و يا كامل اتفاق مي افتد. پارگي تاندون، اغلب در تاندون هاي روتاتور كاف و تاندون عضله دوسر بازويي اتفاق مي افتد.
- ايمپينجمنت : ايمپينجمنت شانه عارضه اي است كه در آن بافت هاي نرم زيرين كه در ناحيه فوقاني استخوان كتف (آكروميون) قرار گرفته‌اند، هنگام بالا بردن بازو متحمل فشار مي شوند. در چنين وضعيتي فرد دچار عارضه‌هايي از جمله بورسيت، تاندونيت، درد و محدوديت حركتي مي شود.
- ناپايداري: اين عارضه به هنگام كار بيش از حد و يا وارد شدن ضربه ناگهاني در شانه ايجاد شده و ناپايداري در شانه و خارج شدن آن از كاسه يا حفره شانه خواهد شد.
- آرتروز: اين عارضه معمولا با علائم تورم، درد و خشكي مفصل در ميانسالي آغاز مي شود. آرتروز ها از شايع ترين و رايج ترين بيماري هاي استخواني بوده و انواع مختلفي دارد كه رايج‌ترين نوع آن، آرتروز استخواني مي باشد. آرتروز استخواني به مرور زمان شديد شده و بيشتر و بيشتر مي شود. استئواتريت يا آرتروز همان فرسايش و ساييدگي در استخوان ها و غضروف ها بوده كه به مرور زمان باعث ايجاد آسيب هاي جدي تر در شانه شده و مي تواند موجب ايجاد اختلالات و عوارض گوناگون در شانه شود. آرتروز استخواني مي تواند به دليل آسيب هاي ورزشي، فعاليت هاي مكرر و سنگين، فعاليت هاي ورزشي خاص و كار بيش از حد در شانه اتفاق افتاده و موجب مشكل در تاندون هاي روتاتور كاف شوند.
- اسپاسم و گرفتگي: در اين عارضه عضلات شانه سفت و منقبض شده و حركت دادن و چرخش شانه بسيار مشكل مي شود. در صورت حركت دادن شانه ممكن است، درد ناگهاني و شديدي احساس شود.
- اسلپ شانه: اين عارضه در ورزشكاران شايع بوده و با پارگي غضروف گلنوئيد همراه مي باشد. هنگام بروز اين عارضه علائمي از جمله درد در ناحيه شانه و دست احساس و مشاهده مي گردد.
- شانه يخ زده يا منجمد شده: اين عارضه علت مشخصي نداشته و با بروز آن شانه در تمامي جهت هاي حركتي دچار محدوديت، درد و اختلال عملكردي مي شود.
- روتاتور كاف شانه: فشردگي و پارگي در چهار عضله و تاندون اصلي شانه (روتاتور كاف) موجب ايجاد اختلال ضعف و ناتواني در شانه شده و با درد و صدا دادن شانه همراه مي باشد.
- افتادگي شانه: افتادگي شانه عارضه اي است كه در يكي از شانه ها و يا هر دو شانه اتفاق افتاده و موجب ايجاد اختلال در فعاليت و عملكرد شانه و همچنين ايجاد ناهماهنگي و بدشكلي در فرم ظاهري بدن مي شود.
- شكستگي ها: شكستگي شانه در چندين استخوان اتفاق مي افتد. اين استخوان ها عبارتند از: استخوان بازو(هومروس)، استخوان كتف(اسكاپولا) و استخوان ترقوه (كلاويكل)
اين شكستگي ها به دلايل مختلفي از جمله زمين خوردن، سقوط از ارتفاع، ضربه و فشار در حوادث ورزشي و تصادفات در شانه اتفاق افتاده و موجب درد و ناراحتي و اختلال در عملكرد شانه و حتي دست بيمار مي شوند.
چه دلايلي منجر به ايجاد احساس ناراحتي و درد در شانه مي‌شوند؟
شانه از مفاصل پرتحرك و ناپايدار بدن بوده و به دلايل مختلفي دچار آسيب و عوارض متفاوتي مي شود. اين دلايل عبارتند از:
- ضربه و فشار: فشارهاي ناگهاني و وارد شدن ضربه به شانه در سوانح مختلف از جمله تصادفات، فعاليت هاي ورزشي، سقوط از پرتگاه و ... باعث ايجاد مشكلات زيادي در شانه از جمله شكستگي، دررفتگي، پارگي تاندون و رباط ها، پارگي و آسيب هاي عصبي و... شده و همچنين موجب تشديد ديگر بيماري هاي استخواني در شانه نيز مي شود.
- عوامل ارثي و وراثتي: بعضي از بيماري ها از بدو تولد نوزاد وجود داشته و به مرور زمان و با بزرگتر شدن فرد، بدتر مي شوند. اين بيماري ها مي توانند به دليل زايمان سخت و يا به دلايل ژنتيكي، در شانه ايجاد شوند.
- قرار گيري شانه در وضعيت و شكل نامناسب: گاهي آسيب هاي شانه به هنگام خوابيدن نادرست و انجام حركات ورزشي نامناسب به وجود مي آيند و موجب ايجاد درد و اختلال، گرفتگي و خشكي شانه مي شوند.
- بيماري ها: بيماري هايي از جمله پوكي استخوان موجب تحليل و فرسايش مفصل شانه شده و به مرور زمان و با افزايش سن، مي تواند باعث ايجاد مشكلات و آسيب هاي جدي در شانه شود.
- كهولت سن: با افزايش سن، عارضه هاي ايجاد شده در بدن بيشتر شده و استخوان ها و غضروف هاي بدن شروع به تحليل رفتن مي كنند و ضعيف تر مي شوند. در نتيجه شانه آسيب پذيرتر شده و به راحتي و با كوچكترين فشار و ضربه دچار آسيب مي شود.
علائم و تشخيص آسيب هاي شانه
بعد از مشاهده علائمي از جمله عدم حركت دادن و چرخش شانه، قفل شدن شانه، درد و تورم، قرمزي و بي حسي، ضعف، احساس داغ شدن، افتادگي شانه، خشكي و گرفتگي، كبودي هاي بي دليل و.... بايد سريعا به پزشك متخصص ارتوپد مراجعه شود. بعد از چكاپ و بررسي هاي لازم در صورتي كه پزشك تشخيص دهد با انجام فيزيوتراپي، وضعيت شانه بهبود مي يابد و انجام اين تكنيك براي بيمار لازم و ضروري است، بيمار را به يك فيزيوتراپيست معرفي مي كند. فيزيوتراپيست نيز بعد از بررسي سوابق بيمار و همچنين چك كردن وضعيت شانه و نوع آسيب و شدت آن، براي درمان برنامه اي تنظيم كرده و به بيمار ارائه مي دهد.
روش هاي درمان آسيب هاي شانه
از ايمن ترين و موثرترين تكنيك ها و روش هاي درماني شانه مي توان به درمان هاي تكنيكال و تمريناتي فيزيوتراپي شانه اشاره كرد. فيزيوتراپي و توانبخشي در نواحي مختلف بدن از جمله شانه با تكنيك ها و روش هاي خاصي انجام مي گيرد.
-
تمرينات، نرمش و ورزش فيزيوتراپي
اين بخش از درمان با استفاده از ورزش و نرمش هاي كششي و تقويتي در جهت بهبود وضعيت شانه انجام گرفته و به تقويت و انعطاف پذيري شانه بعد از جراحي و همچنين جلوگيري از آسيب هاي شديدتر در شانه نيز كمك مي كند. تمامي تمرينات نرمشي و ورزشي توسط فيزيوتراپيست و با توجه به ميزان آسيب شانه، نوع و علت ايجاد آن و همچنين ناحيه آسيب ديده، تعيين و تنظيم مي شود. -
فيزيوتراپي با استفاده از دستگاه هاي پيشرفته و متدهاي خاص
اين روش از فيزيوتراپي با استفاده از دستگاه ها و متدهاي متفاوت به افزايش گردش خون در بافت ها، تحريك و ترميم بافت هاي آسيب ديده شانه، كاهش تورم و التهاب، كاهش و تسكين درد شانه، كاهش خشكي و گرفتگي (اسپاسم هاي شانه)، افزايش دامنه حركتي و انعطاف پذيري كمك كرده و باعث عملكرد بهتر شانه و همچنين پيشرفت سريع و درمان آن مي شود. تمامي روش ها و متدهاي درماني فيزيوتراپي براي افراد واجد شرايط فيزيوتراپي، مفيد بوده و هيچ عارضه دائمي و خطري به دنبال نخواهد داشت. اين تكنيك ها عبارتند از:- كايروپراكتيك: ماساژ دادن ناحيه آسيب ديده شانه توسط دست فيزيوتراپيست( به صورت دوار)
- ليزرتراپي: روشي كه در آن فيزيوتراپيست با اعمال و تاباندن اشعه و نور ليزر به ناحيه آسيب ديده شانه موجب بهبود شانه مي شود.
- شاك ويو: روشي كه در آن فيزيوتراپيست با اعمال جريان الكتريكي كنترل شده به ناحيه آسيب ديده شانه موجب بهبودي آن مي شود.
- اولتراسوند تراپي: اعمال امواج صوتي با فركانس بالا در ناحيه آسيب ديده شانه توسط دستگاه اولتراسوند
- مگنت تراپي: اعمال امواج مغناطيسي به ناحيه آسيب ديده شانه
- الكتروتراپي: اعمال جريان الكتريكي كنترل شده به ناحيه آسيب ديده دست (با استفاده از دستگاه هاي مختلف)
- تحريكات الكتريكي: روشي كه در آن فيزيوتراپيست با استفاده از الكترود ها و اعمال جريان برق و الكتريكي كنترل شده به ناحيه آسيب ديده شانه به بهبود آن كمك مي كند.
- طب سوزني: استفاده از سوزن با سايزهاي مختلف و فرو بردن آن ها در نقاط حساس و نواحي آسيب ديده شانه
- گرما و سرما درماني: قرار دادن كمپرس هاي سرد و گرم به مدت معلوم (8 دقيقه) بر روي ناحيه آسيب ديده شانه
منبع: كلينيك فيزيوتراپي رامتن