درمورد آسيب هاي كمر چه مي دانيد؟
آيا تا به حال به دردهاي كمر، شدت و همچنين ناحيه درد دقت كرده ايد؟
كمر يكي از نواحي پرتحرك و آسيب پذير بدن مي باشد. اين ناحيه از اجزاي زيادي از جمله استخوان ها، مهره ها، ديسك، غضروف و تاندون ها تشكيل شده است. چنانچه يكي از اين اجزا دچار مشكل و آسيب شوند، باعث ايجاد يك نوع عارضه و ناراحتي در كمر و ناحيه تحتاني بدن( لگن و پاها) مي شوند. بايد گفت اكثر مشكلات و آسيب هاي كمر و همچنين دردها و اسپاسم ها، با انجام درمان ها و تكنيك هاي فيزيوتراپي قابل درمان بوده و بهبود خواهند يافت.
انواع آسيب ها و دردهاي شايع كمر
همانطور كه گفته شد، يكي از نواحي آسيب پذير بدن، كمر مي باشد. اين ناحيه همواره تحت تاثير عوامل مختلف قرار گرفته و به راحتي دچار آسيب مي شود. آسيب در كمر موجب بروز ناراحتي هايي از جمله دردهاي شديد، ضعف و بي حسي، عدم توانايي در حركت دادن كمر ( چرخش، خم و راست شدن) و... شده و در فعاليت هاي روزمره، راه رفتن، حفظ تعادل و...اختلال ايجاد مي كند. اين آسيب ها عبارتند از:
- فتق ديسك كمر: پارگي فتق و بيرون زدگي ديسك و مهره هاي كمر انواع مختلفي داشته و موجب اختلال در كمر و حتي پاها مي شوند. اين آسيب مي تواند باعث بروز درد در پاها (پشت زانو ها) و همچنين گز گز در آن ها شود.
- سياتيك: آسيب به عصب سياتيك موجب ايجاد ناراحتي و درد در كمر و پاها (كف پا، ساق پا، مچ پا و... ) شده و در فعاليت هاي روزمره اختلال ايجاد مي كند.
- اسپاسم عضلاني: يكي از آسيب هاي شايع كمر، اسپاسم و خشكي عضلات كمر مي باشد. با خشك شدن عضلات، انعطاف پذيري كاهش يافته و فرد قادر به حركت دادن كمر خود نمي باشد. در نتيجه به هنگام حركت دادن كمر، فرد با درد شديدي مواجه خواهد شد.
- آسيب بافت ميوفاسيال: سندرم ميوفاسيال عارضه اي شايع و مزمن در ستون فقرات و مهره هاي گردن و كمر بوده كه با آسيب بافت فاسيال و التهاب ماهيچه در نقاط حساس گردن همراه مي باشد. اين عارضه به دليل تحرك بيش از حد و انقباض ها مداوم در ماهيچه گردن ايجاد مي شود.
- كيفوز و اسكوليوز: كيفوز، قوز و يا قوز پشتي زماني اتفاق مي افتد كه ستون فقرات و كمر دچار يك قوس شديد و برآمدگي شوند. اين قوس در اثر فشار بر روي كمر، مهره ها و ستون قفرات ايجاد شده و باعث ايجاد ناراحتي در كمر مي شود.
- اسپونديلوز: هنگامي كه غضروف هاي كمر دچار پارگي و ساييدگي مي شوند، عارضه اي به نام اسپونديلوز ايجاد مي شود. اين عارضه با علائمي از جمله تنگي نفس، مشكلات معده، درد قفسه سينه و... همراه بوده و موجب ايجاد التهاب در ستون فقرات مي شود.
- شكستگي: شكستگي استخوان هاي كمر و ستون فقرات، آسيب جدي به كمر وارد كرده و ممكن است موجب فلج شدن فرد شود. اين آسيب با سقوط از پرتگاه، تصادفات و همچنين در اثر فعاليت هاي شديد ايجاد مي شود.
- تومور در مهره ها و ريشه هاي عصبي: رشد تومور در ناحيه عصبي و در ستون فقرات و مهره هاي كمر از ديگر آسيب هاي كمر بوده كه با درد و ناراحتي هاي ديگري همراه است.
- سندرم فاست: هنگامي كه غضروف هاي كمر دچار آسيب و التهاب مي شوند، عارضه اي به نام سندرم فاست اتفاق مي افتد. اين عارضه باعث اختلال در حركت كمر شده و به هنگام خم و راست كردن و حركت دادن كمر، فرد دچار درد در كمر مي شود.
- روماتيسم : روماتيسم كمر، نوعي از آرتروز بوده كه بر روي ستون فقرات و مهره هاي كمر تاثير گذاشته و باعث آسيب آن ها مي شود. اين عارضه با درد و تورم همراه بوده و باعث ايجاد اختلال در خم و راست كردن كمر مي شود.
دلايل ايجاد آسيب هاي كمر
كمر به دلايل مختلفي دچار آسيب و عوارض متفاوتي مي شود. اين دلايل عبارتند از:
- ضربه و فشار: فشارهاي ناگهاني و وارد شدن ضربه به كمر، در سوانح مختلف از جمله، تصادفات، فعاليت هاي ورزشي، سقوط از پرتگاه و ... باعث ايجاد مشكلات زيادي از جمله شكستگي، دررفتگي، پارگي تاندون و رباط ها، پارگي و آسيب هاي عصبي و... در كمر، پاها و ساير نقاط بدن و همچنين تشديد ديگر بيماري هاي استخواني كمر مي شود.
- قرار گيري كمر در وضعيت و شكل نامناسب: گاهي آسيب هاي كمر به هنگام نشستن ها، خوابيدن ها و حركات ورزشي نادرست به وجود مي آيند و موجب ايجاد درد و اختلال در كمر مي شوند.
- بيماري ها: بيماري هاي از جمله پوكي استخوان به مرور زمان و با افزايش سن، مي تواند باعث ايجاد مشكلات و آسيب هاي جدي در كمر شود.
- كهولت سن: با افزايش سن، عارضه هاي ايجاد شده در بدن بيشتر شده و استخوان ها و غضروف هاي بدن شروع به تحليل رفتن مي كنند. در نتيجه كمر آسيب پذيرتر شده و به راحتي دچار آسيب مي شود.
- عوامل ارثي و وراثتي: بعضي از بيماري ها از بدو تولد نوزاد وجود داشته و به مرور زمان بدتر مي شوند. اين بيماري ها مي توانند به دليل زايمان سخت و يا به دليل ژنتيك، در كمر ايجاد شوند.
درمان هاي موثر در جهت بهبود آسيب هاي كمر
هنگامي كه كمر دچار مشكل مي شود، علائم و نشانه هايي در نواحي مختلف بدن از جمله پاها، لگن و... مشاهده و احساس مي شوند. به هنگام بروز اين نشانه ها از جمله درد در كمر، درد درپاها و لگن، گرفتگي و خشكي شديد كمر، عدم خم و راست كردن و حركت دادن كمر، صدا دادن كمر به هنگام خم و راست شدن، ضعف و بي حسي در كمر و پاها، كاهش دامنه حركتي و انعطاف پذيري كمر، التهابات و عدم حفظ تعادل به هنگام راه رفتن و ...، بايد در اولين فرصت و در اسرع وقت براي تشخيص عارضه و درمان مناسب آن، به متخصص ارتوپدي مراجعه شود. سپس بعد از چكاب كمر و وضعيت سلامت بيمار و در صورتي كه نياز به جراحي فوري نباشد، پزشك بيمار را به يك فيزيوتراپيست مجرب معرفي مي كند. سپس فيزيوتراپيست با بررسي وضعيت كمر و سوابق پزشكي، نوع و علت ايجاد عارضه، شدت عارضه برنامه خاص و مناسبي براي بيمار تنظيم كرده و به درمان كمر او مي پردازد. اين برنامه شامل روش هاي مختلف فيزيوتراپي كمر از جمله تمريناتي (نرمشي و ورزشي) و تكنيكال (با استفاده از متدهاي خاص و دستگاه هاي متنوع و پيشرفته) مي شود.
- تمرينات ورزشي و نرمشي:
قسمتي از درمان هاي فيزيوتراپي مربوط به حركات نرمشي و ورزشي مي باشد. فيزيوتراپيست با توجه به ميزان عارضه كمر و در گير بودن قسمت هاي مختلف بدن از جمله پاها، لگن و... برنامه ورزشي و نرمشي مناسبي را تنظيم كرده و به بيمار ارائه مي دهد. در اين برنامه كليه ورزش هاي كشش و تقويتي مناسب كمر كه براي بيمار مفيد مي باشد و انجام آن آسيبي به كمر و بدن بيمار وارد نمي كند، قرار گرفته است. انجام اين تمرينات به افزايش دامنه حركتي، انعطاف پذيري كمر، كاهش درد و تورم، خشكي و بي حسي، ضعف و گرفتگي عضلات كمر، پاها، لگن و...كمك كرده و همچنين از بروز مجدد آسيب هاي كمر جلوگيري مي كند. در نهايت فيزيوتراپيست با استفاده از اين ورزش ها به عملكرد بهتر و بهبود سريع تر آسيب هاي كمر مي پردازد.
- فيزيوتراپي با روش هاي نوين و دستگاه ها:
بخش ديگري از درمان و توانبخشي كمر و نواحي مختلف بدن، با استفاده از دستگاه هاي پيشرفته، تكنيك و متدهاي خاص انجام مي گيرد. فيزيوتراپيست باانجام اين تكنيك ها به درمان آسيب هاي كمر و عارضه هاي مرتبط با آن مي پردازد. انجام اين تكنيك ها به افزايش جريان خون در بافت هاي آسيب ديده كمر، تحريك و ترميم بافت هاي آسيب ديده از جمله بافت هاي عصبي، رباط ها، تاندون ها و... كمك كرده و باعث كاهش تورم، درد، خشكي و گرفتگي عضلات كمر، قرار گيري مناسب و صحيح مهره هاي ستون فقرات، افزايش انعطاف پذيري، حفظ تعادل در هنگام ايستادن و راه رفتن، بهبود سريع كمر و آسيب هاي مرتبط با آن مي شود. اين تكنيك ها متفاوت بوده و با توجه به نوع عارضه و شدت آن مورد استفاده قرار مي گيرند. هر چه وضعيت كمر و آسيب هاي مرتبط با آن بدتر باشد، تعداد تكنيك هاي استفاده شده براي درمان نيز بيشتر خواهد بود. بايد گفت كليه تكنيك هاي فيزيوتراپي كاملا ايمن و مطمئن بوده و انجام آن براي افرادي كه واجد شرايط فيزيوتراپي هستند، هيچ عارضه دائمي و خطري دنبال نخواهد داشت. اين تكنيك ها عبارتند از:
- تحريكات الكتريكي: فيزيوتراپيست با استفاده از الكترودها و با اعمال جريان الكتريكي مناسب و كنترل شده در نواحي مختلف كمر، پاها، ستون فقرات و... به تحريك و ترميم بافت هاي آسيب ديده، افزايش گردش خون و ...مي پردازد و در نهايت موجب كاهش درد، خشكي، گرفتگي و اسپاسم، تورم، ضعف و همچنين افزايش دامنه حركتي كمر مي شود.
- اولتراسوند تراپي: اين تكنيك فيزيوتراپي و توانبخشي با استفاده از دستگاه اولتراسوند و با اعمال مستقيم امواج در ناحيه آسيب ديده و دردناك كمر انجام مي گيرد.
- تراكشن: كشش ستون فقرات يا تراكشن، يكي از روش هاي فيزيوتراپي و درماني موثر براي درمان عارضه هاي كمر مي باشد. اين روش به دو صورت بدون استفاده از دستگاه و با استفاده از دستگاه انجام مي شود.
- كايروپراكتيك: جالب است بدانيد، اين روش درماني بدون استفاده از دستگاه، توسط دست فيزيوتراپيست و با استفاده از ماساژ به شكل دوار بر روي كمر، پاها و.. انجام مي شود.
- طب سوزني: اين روش با استفاده از سوزن هاي مخصوص و فرو بردن آن در نقاط خاص و حساس كمر، پاها و... انجام شده و به ترشح هورمون ضد درد و همچنين تحريك و ترميم بافت هاي آسيب ديده كمك مي كند.
منبع: كلينيك فيزيوتراپي رامتن